Obezitenin sınıflandırılmasında, teşhisinde ve tedavisinde dikkate alınan temel hesaplama yöntemi vücut kitle indeksidir. Bu yöntem ile birlikte kişinin bulunduğu sınıf belirlenir ve bu doğrultuda alınması gereken kararlar alınır. Kişinin sağlıklı sınıfa geçmesi için takip etmesi gereken tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Diyet ve egzersiz en başta gelirken, gerektiği durumda obezite cerrahisine başvurulabilir.
Vücut Kitle İndexi (VKİ) Nedir?
Vücut kitle indexi (VKİ), bir diğer adı ile boy kilo indexi, vücutta bulunan yağ oranının yaklaşık ve hızlı bir şekilde tespiti için kullanılır. Bu hesaplama yönteminde, kişinin kilosu ve metre cinsinden boyu formülasyon edilmektedir. İndexten alınan sonuç ile birlikte kişinin mevcut kilosunun ideal kilodan ne kadar uzak olduğu da tespit edilmiş olunur.
Vücut Kitle İndexi Nasıl Hesaplanır?
Vücut kitle indexi hesaplanırken kullanılan formülasyon, kişinin kilosunun metre cinsinden boyunun karesine bölünmesidir. kg/m² olarak ifade edilir. Yapılan hesaplama sonucunda elde edilen değer, aşağıda yer alan sınıflandırma kullanılarak değerlendirilmelidir. 30 kg/m² obez sınıfına girmenin sınırıdır.
- 1. derece (VKİ 30 – 35 kg/m² arasında)
- 2. derece (VKİ 35 – 40 kg/m² arasında)
- 3. derece (VKİ 40 – 50 kg/m² arasında) Bu gurup morbid yani ölümcül obezite gurubu olarak da adlandırılmaktadır.
- Süper Morbid Obezite ise VKİ 50 kg/m2 üzerinde olan gurubu ifade eder. Ek hastalıklar ve ölüm riski bakımından en riskli guruptur.
Vücut Kitle İndexi Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Vücut kitle indexi detaylı sonuçlar veren bir hesaplama metodu değildir. Basit bir şekilde, kişinin sahip olduğu kilo ile ideal kilo arasındaki farkı göstermeye ve risk grubunu belirlemeye yardımcı olur. Kişinin sahip olduğu vücut tipi, yağ kütlesi, kas kütlesi ve diğer detaylar hakkında bilgilendirme yapmaz. Detaylı değerlendirme için, metabolizma ölçümü ve detaylı vücut analizi yapılmalıdır.
Erkekler için 94 cm üzerinde yer alan bel çevresi riskli grubu temsil ederken 102 cm üzerinde yer alan grup ise yüksek riskli olarak isimlendirilir. Kadınlarda ise sırası ile 80 cm ve 88 cm bu eşikleri temsil eder.
Detaylı Vücut Kitle İndexi ile Obezite Hesaplama
Detaylı vücut kitle indexi hesaplarken, yaş ve cinsiyet faktörleri de dikkate alınır. Bu hesaplama ile birlikte, kilo, vücut yağ yüzdesi ve kişinin sahip olduğu bel çevresi ile ideal değerler arasındaki fark görülebilir.
Vücutta depolanan yağın nerede yoğunlaştığını tespit etmek, obezitenin doğru tanımı ve tedavisi için son derece önemlidir. Vücutta depolanan yağın birleşme şekli iki farklı isimle bilinir. Bunlar elma tip ve armut tip kategorileridir.
Elma tip obeziteye sahip kişilerde yağ birikimi göbek çevresinde görülür. Armut tip obeziteye sahip kişilerde ise yağ birikimi, kalça ve basen bölgesinde görülmektedir. Bu iki tip arasında elma tip daha riskli olarak isimlendirilir. Çünkü, göbek çevresinde yer alan yağ birikiminin, kalp hastalıkları üzerinde daha büyük olumsuz etkileri bulunmaktadır.
Vücut Kitle İndexi Dışında Neler Dikkate Alınır?
İnsan vücudu fazladan yağ biriktirmeye başlayınca zararlı hormon üretimi de artar. Bel çevresinde biriken yağların çok sayıda sağlık sorunu üzerinde doğrudan etkisi bulunmaktadır. Sadece vücut kitle indexi değil bel çevresi uzunluğu da obezitenin şiddeti hakkında önemli fikirler verir.
Ayrıca, sağlıklı kas dokusu ile zararlı yağ dokusu arasındaki oran da obezite alanında önemli bir göstergedir. Erişkin bir erkeğin ideal vücut yağ oranı aralığı %12 ila %18 arasındadır. Erişkin kadınlarda ise bu oran, %20 ila %28 arasındadır. Erkeklerde vücut yağ oranı %25’in üzerine çıktığı takdirde obezite başlangıcı olarak belirlenir. Kadınlarda ise bu değer %30’dur.
Çocuklarda ve Gençlerde Boy Kilo İndexi Hesaplama
Vücut kitle indexi yaş ve cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Küçük yaşlarda görülen yüksek yağ oranı, kilo temelli ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Çocuklarda çok kilolu olmak kadar çok zayıf olmak da sorun teşkil etmektedir.
Çocuklarda boy kilo takibi için Pediatri uzmanları çalışmaktadır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları bölümü olarak geçen Pediatri bölümü, persentil eğrileri kullanmaktadır.
Vücut Kitle İndexi Öğrenildikten Sonra Neler Yapılmalı?
Bir kişi vücut kitle indexini öğrendikten sonra ideal gruba girmek adına önlemler almalıdır. Aşırı kilolu olmak kadar aşırı zayıf olmak da büyük sorun teşkil eder. Bu açıdan ideal kilonun altında olan kişiler, sağlıklı gıdalar ile birlikte kilo alarak ideal kilosuna ulaşmalıdır. İdeal kilonun üzerinde olan kişiler ise düzenli diyet ve egzersiz ile birlikte kilo vermelidir. İdeal kilonun çok üzerinde olan kişiler ise obezite cerrahisi ile birlikte kilo verme ameliyatlarını tercih edebilirler. Obezite ameliyatı sonrasında diyet ve egzersiz rutinlerine dikkat etmek çok önemlidir. Çok sayıda kişinin, ameliyat sonrası verdiği kiloları yıllar içerisinde geri aldığı görülmektedir. Bu açıdan, davranış terapisi de tedavinin önemli bir parçası olmaktadır.
